(door Peter de Knegt)
et zal u waarschijnlijk niet zijn ontgaan dat begin oktober de Markthal, vlak bij de bibliotheek, onze thuisbasis, door koningin Máxima is geopend. Net zoals de bibliotheek staat dit nieuwe gebouw op een bijzondere plek. Op de plek waar de Rotte de Hoogstraat kruiste, de plek waar de Rotte van de Maas werd afgedamd, de plek waar Rotterdam ontstond. De Hoogstraat was niet alleen de waterkering, het werd ook het centrum van de stad, waar de waterstad van visserij, scheepvaart en handel, grensde aan de landstad van de burgers en de polder van de boeren. Vissers en boeren brachten hun producten naar de markt die nooit ver van de Hoogstraat gesitueerd was. Zo groeide de Hoogstraat uit tot de winkelstraat van Rotterdam, voor de oorlog de gezelligste van de stad.
Door het bombardement werd de Hoogstraat weggevaagd. De nieuwbouw heeft nooit iets van de vooroorlogse sfeer terug kunnen brengen. De meeste Rotterdammers hadden de Hoogstraat eigenlijk al opgegeven. Het nieuwe station Blaak, de paalwoningen, het potlood en zelfs onze bibliotheek konden de Hoogstraat niet redden.
Maar nu is er de Markthal, een trekker, zelfs op zondag open, een massaal maar transparant aquarium, de redding voor het oorlogsslachtoffer dat de Hoogstraat is?
Hanny Michaelis was een Joodse dichteres uit Amsterdam, die leefde van 1922 tot 2007. In 1995 ontving zij de Anna Bijns Prijs voor haar gehele oeuvre. De oorlog heeft op haar leven en werk een stempel gedrukt. Haar beide ouders werden vermoord in het vernietigingskamp Sobibór.
Zij was oorlogsslachtoffer, net als de Hoogstraat, net als Rotterdam. Zo zij zich voelde op zondag in Amsterdam, zo voelde het in de Hoogstraat te Rotterdam. Jarenlang, totdat de Markthal kwam?
Op zondag…
Hanny Michaelis (1922-2007)
Op zondag is de stad een groot aquarium.
Het licht stroomt er als vuilgeel water binnen.
Langs het verflenste wier van parken
en onverschillige plantsoenen
zwemmen de mensen als verdwaalde vissen rond
tussen de vale huizenriffen
door scholen kinderen omstuwd.
Met bolle ogen happen zij naar lucht,
Snakkend naar de bevrijding die zij haten:
het schrikbeeld van de maandagmorgen,
Gekromd van plichtsbesef en wit van zorgen.
Peter de Knegt is voorzitter van Stichting Ongehoord. Met deze column opende hij het gelijknamige poëziepodium van afgelopen zondag 12 oktober 2014 in de Centrale Bibliotheek.
