(door Liliane Waanders)
oen Togara Muzanenhamo gedichten begon te schrijven – hij was toen zeventien, studeerde in Den Haag en was eigenlijk in niets wezenlijk geïnteresseerd – bekommerde hij zich niet om de vorm. Zijn gedichten waaierden alle kanten op en leken nog het meest op songteksten. ‘Ik was me niet bewust van de relatie tussen vorm en inhoud en hoe die twee elkaar beïnvloeden. Pas toen ik weer thuis was, in Zimbabwe, begon ik me af te vragen waarom regels eindigen waar ze eindigen.’
Inmiddels is Togara Muzanenhamo zich heel erg bewust van de relatie tussen vorm en inhoud, bleek tijdens zijn Craft Talk tijdens Poetry waarin hij zijn weg van ‘prose poetry naar fixed verse’ beschreef.
Door ‘deconstructing other poets’ poems’ – hij ging daarbij zo ver dat hij van poëzie proza maakte – ontdekte hij ‘the magic behind the lines’.
Door Two Lorries van Seamus Heaney te ontleden, ontstond Six Francs Seventy-Five.
Speelde zijn eerste bundel Spirit Brides zich nog overal en nergens af, voor zijn tweede – Gumiguru – bleef Togara Muzanenhamo dicht bij huis. Maar hij koos voor zijn gedichten over het (land)leven in Zimbabwe klassieke Franse versvormen.
Terwijl hij zich in de mogelijkheden verdiepte, werd hem duidelijk dat het niet altijd even eenvoudig zou zijn om wat hij wilde zeggen in die vorm(en) te gieten. Maar concessies wilde hij niet doen: ‘de ware strijd is trouw blijven aan het oorspronkelijke idee’.
Het oorspronkelijke idee achter ‘Flight’ – een gedicht uit de bewuste bundel – is ‘a young man escaping from a terrible event’. Zijn uitdaging: de taal van een in Zimbabwe levende dichter inpassen in het schema van een rondo, want dat was de vorm die hij zichzelf had opgelegd.
Zelden heb ik een schrijver of dichter duidelijker over de totstandkoming van werk horen praten. Zonder dat dat werk zijn magie verliest.
Flight
He kept running. Miles of emptiness, heat
and jagged stones wouldn’t stop him. His feet
bled. His swollen tongue filled his mouth. Forget
them. How could he. How could he forget
their screams, the canned echoes off concrete
walls. As the blind hand of the sun beat
down on him, he knew they were dead. The heat
quickened his heart with thirst and fear – yet
he kept running.
For days he’d had nothing proper to eat.
He thought of Tendai, how they nearly beat
her to death when they found him; he should have let
her know. He thought of their last night when the threat
of death vanished as they fucked in the heat.
He kept running.
Togara Muzanenhamo verblijft ook na Poetry nog vier weken in Rotterdam in het kader van A View with a Room. Hij werkt daar onder andere aan een lang gedicht over de Elfstedentocht van 1986. Waarom juist die Elfstedentocht? Omdat de kroonprins dat jaar deelnam.
