(door Liliane Waanders)
‘Een gedicht is doorgaans niet opgeschreven als een romantekst’, schrijft Ellen Deckwitz in het derde hoofdstuk – ‘Waarom worden de regels halverwege afgebroken’ – van Olijven moet je leren lezen: een cursus genieten van poëzie.
Doorgaans niet. Maar bij Răzvan Ţupa vaak wel. Zijn poëzie is lang niet altijd onmiddellijk als poëzie te herkennen. Bij hem geen afgebroken regels, en hij gebruikt weinig wit.
‘Dit gedicht ziet er uit als een baksteen’, constateert dichter/presentator Daniël Dee dan ook als hij de Roemeense dichter Răzvan Ţupa tijdens de vierde aflevering van zijn Poëziecafé met een van zijn gedichten confronteert. Dan blijkt dat Răzvan Ţupa weinig boodschap heeft aan poëtische conventies en heel goed weet wat hij doet.
Răzvan Ţupa wil geen barrières opwerpen. Hij wil ook mensen bereiken die doorgaans geen poëzie lezen. Mensen die afhaken zodra iets oogt als een gedicht.
Die ‘Pijn is een vreemde taal’ misschien niet gelezen hadden als het er zo uit had gezien:
Pijn is een vreemde taal
een roemeens lichaam weet hoe het keuzen kan ontwijken het lijkt
dan alsof het niet langer zijn comfortabele pijn kan verontschuldigen
daartoe blijf je tot laat met je hele lichaam hier
je kunt een sleutelhanger of een plakplaatje zijn
en op een dag zal de hele muziek van de ademhaling
uit zichzelf verdwijnen
of omgekeerd
met handen klaar om de stilte als een sandwich te ontvangen
ik wachtte in het busstation
tot ik bijna in tranen uitbarstte
de lucht had de smaak van verse bladeren
ik had alles voorbereid;
de mensen waren op hun plaats
ik moest alleen uitkijken voor de pijlsnelle horden van de avond
ze dachten na over welk deel van mij ze het eerst wilden consumeren
ze konden het niet geloven toen ik me met bedaarde pas oprichtte
om mijn zaakjes te regelen
in mijn moedertaal als op een skateboard
(vertaling: Jan H. Mysjkin)
Zo heeft Răzvan Ţupa de regels bedoeld. Weet ik uit dat interview met Daniël Dee, waarin hij het gebruik van cursief en vet toelichtte.
Er zijn mensen die vinden dat literatuur voor zichzelf moet spreken. Ik vind dat het geen kwaad kan als een schrijver/dichter af en toe een tipje van de sluier van zijn werkwijze en/of bedoelingen oplicht. Ik betreur het dan ook dat de dichters tijdens de 47e editie van Poetry International relatief weinig aan het woord waren over hun werk. Als het aan mij ligt, mag er volgend jaar voorafgaand aan het lezen (weer) wat meer geïnterviewd worden.
