(door Liliane Waanders)
U moet het mij als geboren Griek maar niet euvel duiden dat ik bij Adonis aanvankelijk niet meteen aan de dichter dacht. Adonis was voor mij lang eerst en vooral Άδωνις, de mooie, misschien wel behaagzieke, mythologische jongeling. Niet dat die Adonis uitgesproken Grieks is. De Sumeriërs, Babyloniërs en Feniciërs erkenden hem ook.
Adonis wordt in Boek X van de Metamorphosen van Ovidius geboren:
‘Het kind, verwekt in ontucht, was gegroeid, ook in die boom,
en zocht een uitweg om zich van zijn moeder te bevrijden.’
(vertaling: M. d’Hane-Scheltema)
Aan die Adonis dacht ik als ik aan Adonis dacht. Tot Adonis de dichter op mijn pad kwam.
Van de dichter Adonis, die eigenlijk Ali Ahmad Sa’id heet, weet ik niet zoveel. Tot voor net had ik maar één gedicht van hem gelezen: Het vieren van eenzaamheid. Ahmed Aboutaleb vertaalde het.
(Net las ik Wat blijft
Wat blijft
worden voor geliefden de kaarsen van onze dagen aangestoken?
welke woorden blijven
uit de woordenboeken van onze ingewanden en ledematen
uit onze legenden van een ver verleden?
Wat blijft
behalve wat onze moordenaars zeiden:
wij schreven ons verlangen met bittere inkt
leefden zonder wijsheid
en woonden in een gedicht
Wat blijft is het titelgedicht van een binnenkort te verschijnen bundel. Dit keer vertalen Kees Nijland en Assad Jaber.)
Ik weet niet in welke lyrische traditie ik de dichter Adonis precies moet plaatsen, maar hij hoort bij de dichters die niet vrijblijvend schrijven.
Vrijblijvend leven doet hij ook niet trouwens, vandaar dat Adonis al sinds 1985 in Parijs woont. Voor iemand die belang hecht aan zijn wortels – Adonis werd in Syrië geboren – geen geringe stap.
Dat Ahmed Aboutaleb degene is die Het vieren van eenzaamheid vertaalde, is geen toeval. Ahmed Aboutaleb voelt zich verwant met Adonis. Tijdens Zomergasten zei hij dit over de dichter:
‘een fascinerende man, waarvoor geen plek is in de Arabische wereld. Zoals er voor veel dichters geen plek is, omdat ze zich verzetten tegen de macht. Dichters zijn bedreigend voor machthebbers. Daarom willen die de dichter het liefst het zwijgen opleggen of deporteren.’
Hij had zelf ook wel dichter willen worden.
Ik weet misschien niet veel over zijn werk, maar wel genoeg om deze Adonis – die in zekere zin zelf ook mythische proporties heeft aangenomen – te willen zien als hij komt. En hij komt.
Adonis is te gast tijdens de 21e editie van Winternachten. Op vrijdag 15 januari ontvangt hij uit handen van Ahmed Aboutaleb het eerste exemplaar van Wat blijft. Daarna gaat hij onder leiding van Hassnae Bouazza in gesprek met Alaa al Aswani.
Zaterdag 16 januari is Adonis hoofdgast tijdens Een middag Arabischtalige poëzie met Adonis, waar hij niet alleen zelf het woord voert, maar waar een van zijn gedichten ook zal klinken.
